1- استادیار گروه جغرافیای انسانی، دانشکدهی علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی
2- دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامهریزی روستایی، دانشکدهی علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی
3- کارشناس ارشد شهرسازی (گرایش برنامهریزی شهری)، دانشگاه گیلان و مدرس دانشگاه آزاد اسلامی
چکیده: (9190 مشاهده)
توسعهیافتگی از مباحثی است که در سالهای گذشته میان جغرافیدانان و برنامهریزان اهمیت ویژهای یافته است. از آنجا که خدمات عمومی ساختاردهندهی شکل و ماهیت اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، کالبدی و فضایی مناطق است، نابرابری در نحوهی پراکنش و توزیع آنها تأثیر جبرانناپذیری بر ساختار و ماهیت مناطق گذاشته و سبب پیدایش انواع سطوح توسعه شده و برای برخی مناطق، منافعی را بهوجود میآورد. این پژوهش باهدف تحلیل سطح توسعهیافتگی شهرستانهای استان البرز انجام شده است. بر این اساس، روش انجام پژوهش مقایسهای ـ تحلیلی، نوع آن کاربردی، و جمعآوری دادهها بهشیوهی اسنادی و کتابخانهای است. در این راستا پس از تعیین شاخصها (43 شاخص) در قالب چهار بعد با بهرهگیری از سه مدل TOPSIS ، SAW ، WASPAS و روش ادغام نتایج با روش میانگین رتبهها، شهرستانهای استان البرز ازنظر برخورداری از خدمات، سطحبندی شده و اولویت برنامهریزیها برای هر شهرستان باتوجه به پراکنش خدمات عمومی مشخص شدند. یافتههای پژوهش نشان میدهد که شهرستانهای کرج، ساوجبلاغ و نظرآباد ازنظر پراکنش خدمات عمومی در پایینترین سطح توسعهیافتگی (چهارم) و شهرستانهای اشتهارد و طالقان با رتبهی 2 و 1 در بالاترین سطح توسعهیافتگی (اول) جای گرفتهاند. نتایج ضریب همبستگی پیرسون [nyh1] نیز بیانگر آن است که بین جمعیت بهعنوان مهمترین عامل در خدماترسانی و پراکنش خدمات رابطهی منطقیای نیست؛ بنابراین نظام توزیع خدمات در استان البرز نیازمند برقراری ارتباط منطقی و هماهنگ بین توزیع جمعیت و پراکنش خدمات است.
دریافت: 1394/3/9 | پذیرش: 1395/1/22 | انتشار: 1395/9/1