چالش‌ های دهیاران در کنترل ساخت و ساز روستایی در استان مازندران

تجارب گذشته نشان می‌ دهد که ساختمان‌ های روستایی در برابر زمین‌ لرزه‌ ها به‌دلیل ساخت‌ و سازهای غیراصولی و بی‌ نظمی‌ های کالبدی، آسیب‌ پذیر هستند. با توجه به نقش قانونی دهیاران در نظارت بر ساخت‌ و ساز، هدف این تحقیق بررسی چالش‌ های آنان در کنترل ساخت‌ و ساز روستایی در استان مازندران است. جامعه آماری شامل ۲۵۰ دهیار از روستاهایی است که طرح هادی در آنها اجرا شده (N=250) و با استفاده از جدول کرجسی-مورگان، ۱۵۱ نفر به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ ها پرسشنامه‌ ای محقق‌ ساخته بود که اعتبار آن با نظر متخصصان و پایایی آن با آلفای کرونباخ (بیش از ۰.۸) تأیید شد. نتایج نشان داد ساخت‌ و ساز غیرمجاز در روستاها رایج است و دهیاران با چالش‌ هایی نظیر کمبود نیروی متخصص، حقوق و مزایای پایین، و پراکندگی وظایف مواجه‌ اند. این چالش‌ها در شش دسته طبقه‌ بندی شدند: اجتماعی و آموزشی، نهادی و مدیریتی، زیرساختی و فناورانه، اداری و سیاسی، اقتصادی و ساختاری، و قانونی. مهمترین چالش، ضعف آموزش و فرهنگ‌ سازی در زمینه ساخت‌وساز اصولی و مشارکت پایین روستاییان بود. پژوهش بر ضرورت اتخاذ رویکردی جامع در نظارت بر ساخت‌وساز تأکید دارد؛ از جمله ارتقای آموزش، حمایت مالی دولت، بهبود زیرساختها، سیاست‌ گذاری مؤثر، تقویت حمایت‌ های حقوقی از دهیاران و افزایش مشارکت مردمی. این یافته‌ ها می‌تواند راهنمایی مؤثر برای مدیران محلی در راستای توسعه پایدار روستایی باشد.