ارزیابی تأثیر تغییرات پوشش اراضی مرغزار در تعدیل دمای سطح زمین در مرغزار شهرکرد

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان
1 دانشگاه شهرکرد
2 گروه مرتع و آبخیزداری دانشگاه شهرکرد
چکیده
تفاوت بین دمای سطح زمین و دمای هوا در یک منطقه، از تغییرات در نوع پوشش و ظرفیت حرارتی نشئت می‌گیرد. مطالعات زیادی درباره‌ی‌ی رابط بین پوشش اراضی/ کاربری اراضی و رژیم حرارتی دما با بررسی تأثیر پوشش اراضی بر دمای سطح زمین انجام شده است. هدف از این مطالعه، بررسی پوشش اراضی و دمای سطح زمین در اراضی دشت مرغزار شهرکرد با استفاده از داده‌های سنجش‌ازدور است. در این مطالعه، با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای لندست 7 و 8، شاخص­ گیاهی (NDVI) و دمای سطح زمین (LST) به‌‌ترتیب به‌کمک باندهای چندطیفی و حرارتی برآورد گردید. سپس نقشه‌ی کاربری اراضی با استفاده از الگوریتم حداکثر احتمال با نرم‌افزار TerrSet تهیه و دقت طبقه‌بندی در سال‌های 1366 تا 1395 برآورد شد. با مقایسه‌ی شاخص NDVI و دمای سطح زمین طی دوره‌ی 29ساله (1366 تا 1395)، مشخص شد که با توسعه‌ی شهری، مقدار دمای سطح زمین برابر 18/9 درجه‌ی سانتی‌گراد (از 24/33 به 42/42 درجه سانتی‌گراد) افزایش یافته است. نتایج نشان داد که همبستگی شاخص NDVI با نقشه‌ی دمای سطح زمین منفی است. همچنین، شاخص­ NDVI در محدوده‌ی فضای سبز مرغزار با LST رابطه‌ی معنی­دارتری درمقایسه با اراضی شهری و اراضی لخت دارند. با مقایسه‌ی دمای سطح زمین با دمای هوا در روزهای تصویربرداری نیز اهمیت مرغزارها در تعدیل دمای سطح زمین مشخص شد. توصیه می‌شود در حفظ و نگهداری این اکوسیستم ارزشمند که نقش مهمی در تعدیل درجه‌ی حرارت سطح زمین دارد، برنامه‌ریزی مناسبی انجام شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


پردل،ف. ابراهیمی،ع.عزیزی،ز. (1396). پایش تغییرات مکانی و زمانی تولید گیاهی از طریق محاسبه و تعمیم شاخص‌های گیاهی مبتنی بر ماهواره لندست8 در مرتع مرجن بروجن.نشریه علمی پژوهشی مرتع . سال یازدهم. شماره دوم. 178-166.
زارع خورمیزی،ه. حسینی، ز. مختاری، م ح. غفاریان مالمیری، ح ر. (1396). بازسازی سری های زمانی NDVI سنجنده MODIS با استفاده از الگوریتم تجزیه و تحلیل هارمونیک سری های زمانی (HANTS) (مطالعه موردی: استان یزد). نشریه برنامه ریزی و آمایش فضا. دوره بیست ویکم، شماره 3. 255-221.
خسروی، ی . حیدری، م ع. توکلی، آ. زمانی، ع. (1396). تحلیل رابطه تغییرات زمانی دمای سطح زمین و الگوی فضایی تغییرات کاربری اراضی (مطالعه موردی: شهر زنجان(. نشریه برنامه ریزی و آمایش فضا. دوره بیست و یکم. شماره 3. 144-119.
کیانی سلمی، ا. ابراهیمی، ع .(1396) . ارزیابی اثر تعدیلی مرغ شهرکرد در درجه حرارت سطح زمین و ارتباط آن با شاخص پوشش گیاهی. دومین کنفرانس ملی هیدرولوژی. دانشگاه شهرکرد. تابستان 1396.
کیانی سلمی، 1. ابراهیمی، ع. (1397). ارزیابی تغییرات پوشش اراضی شهرکرد و پیش بینی آیندة آن با بهره گیری از داده های دورسنجی و مدل CA-Markov. فصلنامه علمی - پژوهشی برنامه ریزی فضایی (جغرافیا). سال هشتم.شماره اول. 88-71.
کیانی سلمی، 1. ابراهیمی، ع. (1397). ارزیابی روند تغییرات و پیش‌بینی وضعیت اکوسیستم با استفاده از داده‌های لندست (مطالعه موردی مرغزار شهرکرد). نشریه مرتع و آبخیزداری. دوره 71. شماره 2. صفحه 484-473.
کیانی سلمی، 1. ابراهیمی، ع. (1397). ارزیابی تأثیر توسعه شهری و تغییرات پوشش اراضی بر دمای سطح زمین در شهر شهرکرد. نشریه سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی. دوره 9، شماره 4. صفحه 118-102.

Aina, Y. A., et al. (2017). Examining the Effect of Land Use on the Spatiotemporal Dynamics of Urban Temperature in an Industrial City: A Landsat Imagery Analysis. Global Changes and Natural Disaster Management: Geo-information Technologies. S. Pirasteh and J. Li. Cham, Springer International Publishing: 3-15.
Elhag, M. (2014). Sensitivity analysis assessment of remotely based vegetation indices to improve water resources management. Environment, Development and Sustainability, 16, 1209–1222.
Fu, P. and Q. Weng (2016). "A time series analysis of urbanization induced land use and land cover change and its impact on land surface temperature with Landsat imagery." Remote Sensing of Environment 175(Supplement C): 205-214.
Guo, Z., Wang, S.D., Cheng, M.M., Shu, Y., (2012). Assess the effect of different degrees of urbanization on land surface temperature using remote sensing images. Procedia Environ. Sci. 13, 935-942.
Karnieli, A., N. Agam, R. T. Pinker, M. Anderson, M. L. Imhoff, G. G. Gutman, N. Panov, and A. Goldberg. (2010). “Use of NDVI and Land Surface Temperature for Drought Assessment: Merits and Limitations.” Journal of Climate 23: 618–633.
Leo, N Di. Francisco, J. Escobedo. Marielle D.(2015). The role of urban green infrastructure in mitigating land surface temperature in Bobo-Dioulasso, Burkina Faso. Environment, Development and Sustainability.18(2): 373–392.
Li, H.; Sun, D.; Yu, Y.; Wang, H.; Liu, Y.; Liu, Q.; Du, Y.; Wang, H.; Cao, B.(2014). Evaluation of the VIIRS and MODIS LST products in an arid area of northwest China. Remote Sens. Environ. 142, 111–121.
Li, Z.L., Tang, B.H., Wu, H., Ren, H., (2013). Satellite-derived land surfacetemperature: current status and perspectives. Rem. Sens. Environ. 131, 14–37.
Ning, J., et al. (2017). "Analysis of relationships between land surface temperature and land use changes in the Yellow River Delta." Frontiers of Earth Science.1-13.
Sobrino, J.A., Jimenez-Munoz, J.C., (2014). Minimum configuration of thermalinfrared bands for land surface temperature and emissivity estimation in thecontext of potential future missions. Rem. Sens.
USGS.( 2013). Using the USGS Landsat 8 Product. Vol. 2015. https://landsat.usgs.gov/using-usgslandsat- 8-product.
Van Camp M, Radfar M, Walraevens K (2015). A lumped parameter balance model for modeling intramountain groundwater basins: application to the aquifer system of Shahrekord Plain, Iran. Geologica Belgica 18:80-91.
Weng, Q.; Fu, P.; Gao, F. (2014). Generating daily land surface temperature at Landsat resolution by fusing Landsat and MODIS data. Remote Sens. Environ. 145, 55–67.
Zareie, S.; Khosravi, H.; Nasiri, A.; Dastorani,M. (2016). Using Landsat Thematic Mapper (TM) sensor to detect change in land surface temperature in relation to land use change in Yazd Iran. Solid Earth, 7, 1551–1564.
Zhang, F., et al. (2017). "Change Detection of Land Surface Temperature (LST) and some Related Parameters Using Landsat Image: a Case Study of the Ebinur Lake Watershed, Xinjiang, China." Wetlands.1-16.
Zhang, Z., M. Ji, J. Shu, Z. Deng, and Y. Wu. (2008). “Surface Urban Heat Island in Shanghai, China: Examining the Relationship between Land Surface Temperature and Impervious Surface Fractions Derived from Landsat ETM Imagery.” The International Archives of the Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences 37: 601–606.