اشکال مختلف مخروط‌افکنه‌‌ای در اطراف توده کوهستانی میشوداغ (شمال غرب ایران) با تأکید بر نقش فعالیتهای تکتونیکی کواترنر در ایجاد آنها

در امتداد جبهه کوهستانی دامنه شمالی و جنوبی رشته کوهستانی میشوداغ، واقع در شمال غرب ایران، مخروط‌افکنه‌‌هایی شکل گرفته‌اند که تشکیل آنها بی ارتباط با عوامل محیطی، از قبیل فعالیتهای تکتونیکی نیست. در این تحقیق، فعالیتهای تکتونیکی در بخشهای مختلف رشته کوهستانی میشوداغ (37 مخروط‌افکنه کواترنری در قالب چهارگروه)، به عنوان مهمترین عامل ایجادکننده فضای مناسب برای رسوبگذاری فرض شده‌ است و برای اثبات این فرضیه و دستیابی به اهداف آن که همانا تعیین نقش فعالیتهای تکتونیکی در ایجاد اشکال مخروط‌افکنه‌‌ای است، ابتدا مخروط‌افکنه‌‌های واقع در دو سوی کوهستان و حوضه‌‌های مربوط شناسایی، و سپس ویژگیهای مورفولوژیکی و شاخصهای مورفومتری آنها از طریق کارهای میدانی، تحلیل نقشه‌‌های توپوگرافی و زمین‌شناسی و تفسیر عکسهای هوایی و ماهواره‌‌ای استخراج و ارتباط بین این ویژگیها از طریق روشهای آماری بررسی شده‌است. بررسیها نشان می‌‌دهد که نقش فعالیتهای تکتونیکی در کنترل سازوکارهای مؤثر در مورفولوژی و مورفومتری سیستمهای مخروط‌افکنه‌‌ای منطقه، نقشی دوگانه بوده ‌است. این فعالیتها از یک سو موجبات جابه‌جاییهای تکتونیکی را در حوضه‌‌های آبریز فراهم کرده‌اند و از سوی دیگر، با ایجاد حرکات عمودی و راستالغز در پایکوههای شمالی و جنوبی میشوداغ، تفاوتهایی را در نوع فضای رسوبگذاری در قسمتهای مختلف منطقه مورد مطالعه پدید آورده‌اند. در کل، اثر این فعالیتها بر سیستمهای مخروط‌افکنه‌‌ای منطقه به صورت تغییر در زاویه رفت و روب، ویژگیهای نیمرخ طولی و عرضی سطح، چندبخش‌‌شدگی، بریدگی رأس، تشکیل خندقهای فرسایشی، بالاآمدگی رسوبات کواترنری، تشکیل مخروط‌افکنه‌‌های تلسکوپی، ویژگیهای ساختمان زیرین مخروط‌افکنه‌‌ها و همچنین در کشیدگی حوضه‌‌های آبریز تغذیه‌کننده، تغییرات شیب در جبهه کوهستانی، وجود آلومتری مثبت در رابطه بین مساحت مخروط‌افکنه‌‌ها و مساحت حوضه‌‌های آبریز در برخی از گروههای مخروط‌افکنه‌‌ای و تشکیل حوضه‌‌های رسوبی جدید، ظاهر شده ‌است.