1- دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه شهید بهشتی تهران، تهران، ایران
2- کارشناس ارشد اقلیم شناسی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
3- مرکز سنجش از دور و GIS دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
چکیده: (8289 مشاهده)
برای مطالعه بارشهای سیل زا در جنوب شرق دریای خزر از نقشه های سینوپتیک روزانه سازمان هواشناسی در چهار سطح (سطح زمین، تراز 850 ، 700 و 500 هکتو پاسکال) از سال 1992 - 2003 استفاده شد. نتایج به دست آمده بیانگر آن است که پنج نوع توده هوا و سامانه های فشاری در ریزش بارش جنوب شرق دریای خزر مؤثر است که عبارتند از: سامانه پرفشار مهاجر اروپایی، سامانه پرفشار سیبری، پرفشار جنب حاره ای، کم فشار موسمی و سامانه کم فشار سودانی. بنابراین شرایط سینوپتیکی لازم برای ایجاد بارشهای سیل زا در فصل گرم سال در استان گلستان عبارتند از: فرارفت هوای سرد روی دریای خزر به وسیله سامانه پرفشار مهاجر اروپایی و همرفت گرم و مرطوب از شرق و جنوب شرق به وسیله سامانه کمفشار موسمی در سطح زمین و ریزش هوای سرد در منطقه واگرایی ناوه شمال روسیه در تزار فوقانی جو روی دریای خزر. نفوذ سامانه پرفشار مهاجر اروپایی از شمال شرق و ریزش هوای سرد جنب قطبی از یکسو و نفوذ زبانههای سامانه کمفشار سودان از جنوب و جنوب غرب از سوی دیگر در سطح زمین و نفوذ سامانه پرارتفاع جنب حارهای تا بخشهای مرکزی دریای خزر در لایههای میانی جو و واقع شدن دریای خزر در منطقه واگرایی ناوه شمال آرال.
دریافت: 1385/8/2 | پذیرش: 1386/8/13 | انتشار: 1388/12/1