دوره 27، شماره 3 - ( 1402 )                   جلد 27 شماره 3 صفحات 100-81 | برگشت به فهرست نسخه ها

‎ 10.2022/hsmsp.27.3.2
‎ 20.1001.1.16059689.1402.0.0.11.7

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
saniei R, zangi aadi A, sharifi kia M. Explaining the effect of the human factors city on the spatial pattern and density of pollutants in Tehran. MJSP 2023; 27 (3) :81-100
URL: http://hsmsp.modares.ac.ir/article-21-69330-fa.html
صنیعی راحله، زنگی ابادی علی، شریفی کیا محمد. تبیین اثرگذاری عوامل مصنوع شهر در الگوی فضایی و تراکم آلاینده‌های شهر تهران. برنامه‌ریزی و آمایش فضا. 1402; 27 (3) :81-100

URL: http://hsmsp.modares.ac.ir/article-21-69330-fa.html

تبیین اثرگذاری عوامل مصنوع شهر در الگوی فضایی و تراکم آلاینده‌های شهر تهران
راحله صنیعی1 ، علی زنگی ابادی 2، محمد شریفی کیا3
1- گروه برنامه ریزی و جغرافیای شهری، دانشگاه تربیت مدرس
2- گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه اصفهان ، a.zangiabadi@geo.ui.ac.ir
3- گروه سنجش از دور و GIS، دانشگاه تربیت مدرس
چکیده:   (543 مشاهده)
تهران یکی از آلوده ­ترین شهرهای دنیا است. آلودگی هوا به دلایل مختلف، ازجمله تمرکزگرایی، افزایش ترافیک، مکان­یابی ناصحیح الگوی فضایی کاربری­ها، مصرف سوخت­های فسیلی، عدم وجود مقررات و ضوابط به ‌منظور محدود ساختن مناطق صنعتی و ناپیروی مقررات زیست‌­محیطی به وجود آمده و بعضاً بر اثر بعضی عوامل اقلیمی شدت می‌یابند. در این پژوهش، هدف ارتباط ­سنجی عوامل مصنوع شهری با آلودگی هوای شهر تهران و یافتن درجه اهمیت هر یک از آن­ها است. تکنیک­های مورد نظر بر پایه داده­های رادار نشان می­دهد که الگوی فیزیکی و پیامدهای نظام برنامه ­ریزی شهری در آلایندگی هوای شهر تهران بسیار تاثیر گذار است. در این ارتباط ضریب همبستگی الگوی محیط ارتفاعی ساخت و سازها (بُعد سوم شهر) و آلودگی هوای تهران 86/0 محاسبه گردید. به بیان دیگر درصورت برنامه ­ریزی مناسب یا وجود امکان اصلاح ساختار بُعد سوم، می­توان آلودگی هوای شهر تهران را به میزان زیادی کنترل و تعدیل کرد. مستند بر یافته­ های تحقیق از لحاظ کاربری­های شهری، صنایع، تجاری، حمل ‌و نقل، سازمان­ها و ادارات و مراکز بهداشتی و درمانی با الگوی فضایی آلاینده­های ذرات معلق 2.5 میکرونی و مونواکسید کربن منطبق بوده و بیشترین ضریب تعیین را با الگوی فضایی آلودگی هوای شهر تهران داشته ­اند. در بحث ترافیک، شاخص گره ­گاه­های ترافیک با الگوی فضایی آلاینده ذرات معلق 2.5 میکرونی بیشترین انطباق را داشته اند؛ در محدوده خطرناک و خیلی ناسالم الگوی فضایی آلودگی هوای شهر تهران، تعداد زیادی گره­گاه ترافیکی با مسافت کم نسبت به هم موجود می‌باشند که در نهایت این گره ­گاه­ها در کنار هم در بعضی از نقاط شهر کانال­های ترافیکی را شکل داده­اند. نتایج مدل کرنل نشان می­دهد که با شناسایی این کانال­ها و مدیریت ترافیک شهری می­توان تاحد زیادی آلودگی­ مرتبط را تعدیل کرد. به علت امکان­پذیر نبودن تعدیل یا از بین بردن عوامل جبری ایجاد یا تشدید آلودگی هوا، می­توان با تغییر در الگوی مدیریت کلان شهری و برنامه ­ریزی شهری، با حفظ یا تغییر در ساختارها –کارکردها، محیط مصنوع شهر تهران را به سمت الگوی زیست محیطی مناسب هدایت کرد.
واژه‌های کلیدی: مورفولوژی شهری، آلودگی هوا، الگوی مکانی، گره گاه های ترافیکی، کاربری اراضی، تهران.
متن کامل [PDF 2318 kb]   (428 دریافت)    
نوع مقاله: پژوهشی اصیل | موضوع مقاله: برنامه ریزی زیست محیطی و توسعه پایدار
دریافت: 1402/3/1 | پذیرش: 1402/5/25 | انتشار: 1402/6/10
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.