|
|
آمایش فضا و ژئوماتیک، جلد ۱۱، شماره ۱، صفحات ۹۳-۱۱۹
|
|
|
| عنوان فارسی |
تبیین فرآیند تحول روستا با بهره‌گیری از نظریه «چرخه‌ی حیات |
|
| چکیده فارسی مقاله |
از آنجا که روستا زاده دست انسان است، پس چون هر پدیده زنده دیگر در فرایند «تحول » یا «شدن تاریخی» خود دوره‌های مختلفی را با فراز و فرودها سپری می‌نماید. به بیان دیگر، روستا در برهه‌ای از زمان بنابر ضرورت تاریخی و نیاز انسان ظهور می‌یابد، رشد می‌کند و مدت‌های کم و بیش طولانی به حیات خود ادامه می‌دهد. پاره‌ای از آن‌ها در یکدیگر و یا در درون شهرها ادغام شده و یا با افزایش تعداد جمعیت، حیات و شکل جدیدی را به نام شهر شروع می نمایند. گروه دیگر از روستاها با تغییر یا محدودیت توانمندی محیط و گاه با سوانح طبیعی و یا تحول شرایط اقتصادی ـ اجتماعی، سیاسی و نظامی (جنگ‌ها) جامعه روبرو می‌شوند و دوران افول را در پیش گرفته و به مرور در معرض کاهش و نهایتا تخلیه جمعیت قرار می‌گیرند. این گروه از روستاها بعضا به طور کامل از نقشه جغرافیا حذف شده و یا شکل جدیدی از حیات را به نام مزرعه یا مکان تولیدی آغاز می نمایند. روستاهای ایران نیز جدا از این قانون نبوده‌اند، به گونه‌ای که در نیم قرن اخیر دستخوش عمیق‌ترین زیرو‌روشدگی‌ها، درهم ریختن‌ها و دگرگونی‌ها در ابعاد فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و کالبدی قرار گرفته‌اند. چون شناخت و تبیین تحولات روستا در کانون مطالعات جغرافیای روستایی قرار دارد، لذا جغرافیدانان با تکیه بر تعاملات «میان دانشی» و با بهره‌گیری از روش‌های علمی مختلف سعی به دریافت فرایند تحول روستا می نمایند. نوشتار حاضر نیز کوششی است در این راستا و پاسخ به دو پرسش زیر: 1. با استفاده از« نظریه چرخه‌ی حیات» تا چه حد می‌توان روش جدیدی را پیش پای محققین این رشته و رشته‌های مرتبط با آن قرار داد؟ 2. آیا «نظریه چرخه‌ی حیات» از ظرفیت‌های لازم برای تبیین فرایند تحول روستا برخوردار می‌باشد؟ از این رو مقاله حاضر با تکیه بر روش توصیفی تحلیلی سعی بر ارایه قابلیت تعمیم این نظریه در تبیین فرایند تحول روستاها از منظر جغرافیایی دارد تا در صورت امکان به عنوان یک روش مفید و نو به لحاظ کاربردی در این زمینه طرح نماید. بررسی انجام گرفته نشان داده است که «نظریه چرخه حیات» علی‌رغم پاره‌ای از انتقادات و محدودیت‌ها(چون هر نظریه‌ی دیگر)، توانمندی (ظرفیت) بسیار خوبی برای تبیین و تحلیل فرایند تحول روستا دارد. از این رو به نظر می رسد که جغرافیای روستایی نیز می‌تواند با بهره‌گیری از این نظریه، (به گونه‌ی میان دانشی) روش‌شناسی مناسبی را در این راستا ارایه نماید. |
|
| کلیدواژه‌های فارسی مقاله |
روستا،چرخه‌ی حیات،تحول،باز زنده سازی،خط زمان،منحنی عمر |
|
| عنوان انگلیسی |
Explaining the process of Evolution Rural Development; the application of Life Cycle Theory |
|
| چکیده انگلیسی مقاله |
Village, like any other human phenomenon, has undergone various processes of change. As a historical necessity in relation to human needs, villages have appeared, developed and continued to survive. In this process, some of the villages amalgamated with each other or merged into nearby cities or as the result of population increase they transformed into new cities. In the process, some other encountered change or reduction in natural resources; local natural disasters; changes in socio-economic and political condition; and local periods of decline and even total abandonment, as a result of population decrease and mass emigration. These villages were either totally eliminated from geographical maps or began to adopt a new life, much or farms. The villages of Iran followed the same path. During past fifty years they have been under the deep changes and disorders in their social, cultural, economic and physical dimensions. Since identification and assessment of the rural changes is a part of rural geography studies, geographers using different methods, to explain the process of change in village life. This article is an endeavor to address the following two questions: 1.By using “Life Cycle Theory”, to what extent one can provide a new method of study in rural geography? 2Dose the “Life Cycle Theory” have incidental capacity to explain the process of evaluation in village life? This article, by relying on descriptive – analytical method, intends to illustrate the capacity of this theory to generalize this process, from geographic point of view. The assessment carried out indicates, that in spite of few criticism and limitations. The “Life Cycle Theory” has a high capacity to define and analyze the process of village changes. Rural Geography by utilizing this theory can introduce an applicable methodology for studies of changes in village life in Iran. |
|
| کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله |
Life Cycle Theory,Rural Evaluation,Regeneration,Life Curve |
|
| نویسندگان مقاله |
قدیر فیروزنیا | ghadir firoznia
shahid beheshtyuniversity, tehran, iran
دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه شهید بهشتی (Shahid beheshti university)
محمدحسن ضیا توانا | mohammad hasan ziyae tavana
associate professor,deparartment of geography,shahid beheshty university
دانشیار رشته جغرافیا دانشگاه شهید بهشتی
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه شهید بهشتی (Shahid beheshti university)
عبدالرضا رکن الدین افتخاری | abdolreza roknaddin eftekhari
tehran university, tehran, iran
دانشیار گروه برنامه ریزی و توسعه روستایی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه تربیت مدرس (Tarbiat modares university)
|
|
| نشانی اینترنتی |
http://journals.modares.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-1000-900&slc_lang=fa&sid=21 |
| فایل مقاله |
فایلی برای مقاله ذخیره نشده است |
| کد مقاله (doi) |
|
| زبان مقاله منتشر شده |
fa |
| موضوعات مقاله منتشر شده |
|
| نوع مقاله منتشر شده |
|
|
|
|
برگشت به:
صفحه اول پایگاه |
نسخه مرتبط |
نشریه مرتبط |
فهرست نشریات
|
