آمایش فضا و ژئوماتیک، جلد ۲۰، شماره ۴، صفحات ۱۳۹-۱۷۴
عنوان فارسی ارزیابی فضایی – کالبدی مسکن پایدار روستایی: (مطالعه موردی روستاهای استان لرستان)
چکیده فارسی مقاله مسکن روستایی به طور طبیعی تجلیگاه شیوۀ زیستی- اقتصادی-اجتماعی- روستایی به شمار می­رود و الگو و عملکردهای آن در پیوند با عرصه مکانی- فضایی، به مثابه دریچه­ای است به شناخت چشم انداز و روندهای حاکم بر زندگی و فعالیت روستا. هدف این پژوهش ارزیابی مؤلفه­های پایداری مسکن در استان لرستان است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است. در این راستا برای انتخاب حجم نمونه با توجه به وسعت منطقه مورد مطالعه در گام نخست برای مشخص نمودن مناطق همگن از تحلیل عاملی استفاده شد،نتایج آزمون تحلیل عاملی مشخص نمود  که اقلیم منطقه حاصل تعامل 3 مؤلفه مختلف یعنی(مؤلفه حرارتی ، مولفه رطوبت و مولفه بارش ) می­باشد. این عوامل با مقادیر ویژه بیش از 1 حدود 35/73 درصد از  کل واریانس را توجیه می­کنند. سپس با استفاده از روش تحلیل خوشه­ای وارد[1] به خوشه بندی شهرستانها پرداخته شد. بر اساس تحلیل خوشه ای شهرستان­های استان در 3 پهنه اقلیمی قرار گرفتند. پس از مشخص شدن مناطق همگن اطلاعات مربوط به تعداد خانوار، موقعیت طبیعی و فاصله هر روستا تا مرکز شهرستان دسته بندی گردید و وارد محیط GIS شد.  در هر پهنه بر اساس این سه عامل به تعداد حالتهای ایجاد شده در محیط GIS  (query) گرفته شد و فراوانی روستاهای هر دسته در پهنه­های همگن مشخص شد. در مجموع تعداد 50 روستا به صورت نمونه انتخاب گردید. برای شناسایی شاخص­های سنجش مسکن پایدار و نماگرهای مرتبط با آنها با تاکید ویژه مناطق روستایی از مطالعات مرتبط با حوزه تخصصی بهره گیری شد و بر این اساس 4 قلمرو 13متغیر و 73 گویه مطرح در این زمینه شناسایی گردید و مبنای طراحی پرسشنامه به عنوان ابزار اصلی تحقیق در مطالعات میدانی- قرار گرفت جامعه آماری شامل خانوارهای ساکن در روستاهای استان لرستان می­باشد که با استفاده از  فرمول کوکران تعداد 500 سرپرست خانوار انتخاب گردید و به همین تعداد 500 پرسشنامه تکمیل گردید. به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات حاصل از مطالعات میدانی، از دو روش آمار توصیفی و استنباطی(آزمونT و آزمون تحلیل واریانس) استفاده شد. نتایج حاصل آمار توصیفی نشان می­دهد که تفاوت­هایی میان فضاهای مسکن و مشخصات آنها در پهنه­های مختلف به لحاظ ابعاد اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و کالبدی وجود دارد. نتایج حاصل از آزمون­های T تک نمونه­ای نشان می­دهد که در مجموع سطح پایداری ابعاد مسکن در پهنه­های مختلف پایین می­باشد همچنین نتایج حاصل از آزمون تحلیل واریانس نشان می­دهد که به لحاظ بعد کالبدی پهنه نیمه مرطوب باتابستان گرم و زمستان معتدل و پهنه نیمه خشک باتابستان بسیار گرم و زمستان نسبتا سرد در یک طبقه قرار می­گیرند و وضعیت مناسب تری نسبت به پهنه نیمه مرطوب باتابستان معتدل و زمستان سرد دارند. همچنین به لحاظ بعد اقتصادی روستاهای استان در دو طبقه قرار گرفته­اند یعنی پهنه نیمه مرطوب باتابستان معتدل و زمستان سرد وضعیت مناسبتری به سایر پهنه­ها دارد ، همچنین به لحاظ بعد اجتماعی روستاهای مورد مطالعه در دو طبقه قرار گرفته­اند نتیجه آزمون نشان می­دهد که پهنه نیمه خشک باتابستان بسیار گرم و زمستان نسبتا سرد  وضعیت نامناسب تری نسبت به سایر پهنه­ها دارد. در نهایت به لحاظ بعد زیست محیطی چون هر سه پهنه در یک طبقه قرار گرفته­اند، نشان می­دهد وضعیت هر سه پهنه یکسان می­باشد و تفاوتی با هم ندارند.     [1].Ward
کلیدواژه‌های فارسی مقاله واژگان کلیدی، مسکن روستایی،مسکن پایدار،پهنه­بندی،تحلیل خوشه­ای،استان لرستان
عنوان انگلیسی Spatial-Physical Zoning of Sustainable Rural Housing Case Study: Villages of Lorestan Province
چکیده انگلیسی مقاله Rural housing is naturally regarded as the manifestation of biological and socio-economic rural methods and its model and performance acts as a window towards the identification of prospects and trends dominant over rural life and activities. The aim of this study is to evaluate the spatial-physical zoning of sustainable rural housing in Lorestan Province. To this end, a descriptive-analytic research method was employed. In this regard, factor analysis was used to select the sample size and identify homogeneous areas according to the scope of the study. The results of factor analysis showed that the climate of the obtained area is the result of the interaction of three different components, i.e. thermal domain, humidity, and raining components. These factors with eigenvalues higher than one account for about 73.35 percent of the total variance. Thereafter, cities were clustered using Ward's cluster analysis. Based on cluster analysis, the Province's cities were placed in 3 climatic zones. After the specification of homogeneous regions, the data pertaining to the number of households, natural position and distance of every village to the city center were categorized and inserted into the GIS environment. In each zone, a number of queries, equal to the number of states created in GIS, were taken based on these three factors and the frequency of villages in each category was determined in homogeneous zones. Finally, a total of 50 villages were selected as the sample. The studies pertaining to areas of expertise were utilized to identify measurement indicators of sustainable housing and the parameters associated with them with special emphasis on the rural areas of studies. Accordingly, 4 domains, 13 variables, and 73 items in this area were identified and were placed as the foundation of the questionnaire development as the main instrument of the research in field studies. The rural households in Lorestan Province consisted the statistical population of this research. From this population, 500 heads of households were selected using Cochran formula and the same number of questionnaires was filled in. For the analysis of the data obtained from field studies, both descriptive and inferential statistics (T-test and ANOVA) were employed. The results derived from descriptive statistics show that there are some differences in housing spaces and specifications in various clusters in economic, social, biological, environmental, and physical domains. The results of one-tail t-tests indicate that there is generally a low level of sustainability regarding housing dimensions in different zones. Moreover, ANOVA results show that the semi-humid zone with hot summers and mild winters as well as the semi-arid zone with extremely hot summers and relatively cold winters are placed in the same category in term of physical dimension. These zones enjoy a better status than the semi-humid zone with mild summers and cold winters. Similarly, the villages of the province are categorized into two classes, that is, semi-humid zones with mild summers and cold winters are of a more desirable situation in comparison with other zones in terms of economic status. In terms of social dimension, the villages under study are grouped into two categories. It is also shown that the semi-arid zone with extremely hot summers and relatively cold winters suffer from a more unsuitable situation than other zones. Finally, it is concluded that all the three zones share the same situation in terms of the environmental dimension, as all three zones are placed in the same category.  
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Rural housing,Sustainable housing,Zoning,Cluster Analysis,Lorestan Province
نویسندگان مقاله احدالله فتاحی | ahdalh 000
phd student of geography and rural planning, tarbiat modarres university
دانشجوی دوره دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تربیت مدرس
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه تربیت مدرس (Tarbiat modares university)

مهدی پورطاهری | mehdi pourtaheri
associate professor of geography and rural planning, tarbiat modarres university
دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تربیت مدرس
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه تربیت مدرس (Tarbiat modares university)

عبدالرضا رکن الدین افتخاری | abdul reza efetkharaa
professor of geography and rural planning, tarbiat modarres university
استاد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تربیت مدرس
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه تربیت مدرس (Tarbiat modares university)

نشانی اینترنتی http://journals.modares.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-1000-5761&slc_lang=fa&sid=21
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات