|
|
آمایش فضا و ژئوماتیک، جلد ۲۱، شماره ۲، صفحات ۲۴۳-۲۶۳
|
|
|
| عنوان فارسی |
تحلیل تغییرات مورفولوژیکی رودخانه ناشی از احداث سد طالقان بر پایه تفاضل‌سنجی زمانی داده‌های سنجش‌ازدوری |
|
| چکیده فارسی مقاله |
سدسازی فعالیت عمرانی نسبتاً فراگیر است که در برخی مقاطع زمانی در ایران به‌عنوان یکی از زیرساخت‌های اصلی و محوری توسعه در نظر مدیران برنامه‌ریزی کشور محسوب می‌شد. واقعیت آنکه حاکمیت رژیم خشک و نیمه‌خشک بر ایران و الزامات تأمین منابع آبی، احداث بسیاری از سدها در مناطق بعضاً نامناسب را توجیه‌پذیر ساخت. این نکته نیز پذیرفته است که سدسازی به‌طور طبیعی و تا حدودی جبری تغییراتی در مورفولوژی ناحیه احداثی (سرآب و پایاب) ایجاد می‌نماید، لذا آگاهی از تغییرات مورفولوژیکی رودخانه‌ای در دو حوضه بالادست (سرآب) و پایین‌دست (پایاب) سد در راستای مدیریت منطقه‌ای و کاهش خسارت به سازه‌ها، زیرساخت‌ها و مخزن سد دارای اهمیت فراوان است. بر مبنای این ضرورت، در تحقیق حاضر استخراج تغییرات مورفولوژیکی رودخانه‌ای در حوضه بالادست سد طالقان، بر پایه تفاضل‌سنجی زمانی داده‌های سنجش‌ازدور، هدف‌گذاری شده است. بدین منظور از سه سری عکس‌های هوایی در مقاطع 1334، 13350، 1380 (قبل از احداث سد) برای استخراج و بررسی ویژگی‌های مورفولوژی بهره گرفته‌شده و در مرحله بعد همین ویژگی‌ها از تصاویر پانکروماتیک ماهواره Cartosat-1 مربوط به 1388 سال‌های، 1390، 1394 مجدداً استخراج و علاوه بر آن تغییرات مورفولوژیکی سطح با روش تفاضلی از دو مدل رقومی تولیدی اخذ و تحلیل گردید. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد قریب 58 درصد عرصه موردمطالعه واجد تغییر منفی ارتفاعی بوده که مقادیر حداکثری آن به رقم 31.2 سانتی‌متر می‌رسد. درعین‌حال تغییرات ارتفاعی مثبت با نرخ 1 سانتی‌متر تا حداکثر 12 متر عرصه محدودتری داشته (35 درصد محدوده) که بخش عمده آن در قسمت انتهای بستر رودخانه اصلی و نواحی پشت سد اتفاق افتاده که انباشت رسوب عامل ایجابی آن می‌باشد. همچنین نیم‌رخ‌های طولی تهیه‌شده از مدل‌های رقومی قبل و بعد از احداث سد نشان می‌دهد بستر رود از مصب سد تا 14 کیلومتری علیای آن (روستای جوستان) قبل از احداث در حال عمیق شدن بوده و وضعیت مرفولوژیکی نسبتاً نامنظمی را معرفی می‌نموده، درحالی‌که در بعد از احداث این وضعیت از نظم نسبتاً بهتری برخوردار شده است. همچنین تغییر در فرم نیم‌رخ‌های عرضی از حالت U بسته به حالت مشابه U باز محسوس می‌باشد. نکته دیگر اینکه فعالیت فرسایشی از حالت حفر بستر به فرسایش کناری تغییر کرده و پیچان‌رودهای اولیه در حال گسترش می‌باشد. درمجموع مستند به یافته‌های تحقیق روشن گردید که در این بخش از رودخانه شاهرود، به دلیل تغییر مثبت سطح اساس، موجب بالا آمدن بستر شرایط برای ورود به مرحله تحول‌یافتگی شده است؛ نتیجه ضمن تخریب سازه‌های حاشیه رود، شرایط انتقال رسوبات بیشتر را از دامنه‌های سست مجاور به مخزن سد را فراهم نموده است. |
|
| کلیدواژه‌های فارسی مقاله |
سدسازی،تغییرات مرفولوژیکی،سنجش‌ازدور،تفاضل‌سنجی،طالقان |
|
| عنوان انگلیسی |
River morphological changes analysis caused by Taleqan Dam counteraction –based on remote sensing time deferential data |
|
| چکیده انگلیسی مقاله |
Dam construction is a wide civil activity which appeared as main necessary infrastructure of development for Iranian planning managers. Because Iran is located in a dry and semi dry region and the necessity of need to water resources, the construction of many dams is justified in inappropriate areas. Dam construction creates some changes in the area, so being aware of morphological changes in both upstream and downstream area is the most important factor for regional management, Reducing damages to structures, infrastructure and reservoir dam. Because of this necessity, the present study is deal with extraction of morphological changes in Taleqan dam upstream as a result of dam construction, applying time deferential remotely sensing data. For this purpose, three set of aerial photos relate to years 1334, 1350, 1380 (before dam construction) is used for extraction of morphological changes. In the next step, panchromatic images (Cartosat-1 satellite) related to years 1388, 1390, 1394 (after dam consternation) are collected. The results show that nearly 58 percent of the study area has negative change in elevation (max 31.2 cm). Whereas the positive elevation changes at a rate of 1 cm to a maximum 12 meters have covered more limited areas (35% range) in the end of main river bed and dam back areas, which is mainly due to sediment deposition. The result of extracted longitudinal profiles before and after construction from DEMs show significance changes in river bed. Also, change in the profile from the U-close to the similar U-open state is appreciable. Another point is that erosion activity is changed from bed to lateral erosion, and the primary cutoffs are expanding. According to the results, due to base level positive change in this part of Shahrud River, it is raised the conditions for entering into the transformation stage. So in addition to destroying the marginal structures, the conditions for transferring of more sediments from the loose slopes adjacent to the dam reservoir is prepaired. |
|
| کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله |
Dam construction,Morphological changes,Extraction,Taleqan Dam,Remote Sensing |
|
| نویسندگان مقاله |
محمد شریفی کیا | mohammad sharifikia
tarbiat modares university faculty member.
عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه تربیت مدرس (Tarbiat modares university)
سیاوش شایان | siavash shayna
tarbiat modares university faculty member
عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه تربیت مدرس (Tarbiat modares university)
سید مروت افتخاری | seyed morovat eftekhari
university faculty member khwarizmi
عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه خوارزمی (Kharazami university)
امیر کرم | amir karam
university faculty member khwarizmi
عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه خوارزمی (Kharazami university)
|
|
| نشانی اینترنتی |
http://journals.modares.ac.ir/browse.php?a_code=A-21-19829-1&slc_lang=fa&sid=21 |
| فایل مقاله |
فایلی برای مقاله ذخیره نشده است |
| کد مقاله (doi) |
|
| زبان مقاله منتشر شده |
fa |
| موضوعات مقاله منتشر شده |
|
| نوع مقاله منتشر شده |
|
|
|
|
برگشت به:
صفحه اول پایگاه |
نسخه مرتبط |
نشریه مرتبط |
فهرست نشریات
|
