آمایش فضا و ژئوماتیک، جلد ۲۶، شماره ۳، صفحات ۱-۲۲
عنوان فارسی آینده نگاری وضعیت محیط زیست استان خراسان جنوبی با استفاده از مدل‌های SMIC و MORPHOL
چکیده فارسی مقاله استان خراسان جنوبی تحت فشار فرآیندهای صنعتی و شهرنشینی سریع دهه­های گذشته در معرض چالش‌های محیط­زیستی مانند کمبود منابع آب و تشدید آلودگی‌ها و تخریب اکوسیستم قرار گرفته است. از این­رو هدف از انجام این پژوهش تدوین سناریوهای وضعیت آینده محیط­زیست استان خراسان جنوبی با استفاده از مکتب فرانسوی سناریونویسی LIPSOR و بکارگیری مدل‌های ماتریس اثرات ساده و متقابل و تحلیل ریخت­شناسی به­صورت سیستماتیک است تا به جهت‌گیری‌های مدیریت محیط­زیست کمک نماید. ابتدا متغیرهای کلیدی به­عنوان پیشران­ها یا بازیگران اصلی شکل­دهنده آینده معرفی شدند. برای تبیین سناریوهای اولیه وضعیت آینده محیط­زیست استان از بسته نرم­افزاری SMIC PROB-EXPERT استفاده شد. سپس مجموعه‌ای از سناریوها شامل محتمل‌ترین سناریوها به­کمک نرم­افزار MORPHOL شناسایی شدند. نتایج حاصل از بررسی پنج پیشران اصلی در مدل SMIC، موجب استخراج 10 سناریوی اولیه شد. سپس تحلیل ریخت­شناسی با مدل MORPHOL با سه دامنه سیاسی، نهادی – اجرایی و فرهنگی، 3125 سناریو ممکن و محتمل تولید نمود که هریک احتمال وقوع پیشران های D5/D6/D1/D33/D29 را به ترتیب نشان می­دهد. در نهایت تحلیل 50 سناریوی محتمل نشان داد سناریوی 11111 به­عنوان محتمل­ترین سناریو (41/276 درصد)، و سناریوهای 11112، 11113 و 21111 به­ترتیب با احتمال 28/184، 85/122 و 17/115 هستند که پنج متغیر متشکل آن، عمدتاً حاکی از احتمال وقوع کم (1) تا متوسط (2 و 3) در سناریوها بودند. بطور کل وضعیت آینده محیط­زیست استان خراسان جنوبی در وضعیت ربع سوم موسوم به بی­تدبیری در محیط­زیست است. برای تغییر آینده و حرکت به سمت آینده بهتر، توجه به هر یک از متغیرهای تاثیرگذار راهگشا خواهد بود.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله سناریونویسی،پیشران،محیط‌زیست،تحلیل اثرات متقابل،تحلیل ریخت‌شناسی.
عنوان انگلیسی Forecasting the status of the environment using SMIC and MORPHOL models in south Khorasan province
چکیده انگلیسی مقاله South Khorasan Province has gone through rapid industrialization and urbanization processes in the last decades and is under increasing pressure from various environmental challenges. Therefore, the purpose of this study is to develop scenarios for the future state of the environment of South Khorasan province using the French school of scenario building LIPSOR and the application of simple and interaction matrix models and morphological analysis to help systematically the drivers of environmental management orientations. For this purpose, key drivers were first introduced as the main actors shaping the future. SMIC PROB-EXPERT software package was used to explain the initial scenarios of the future environmental situation of the province. In the quantitative analysis of the independent and conditional matrices in this model, the opinions of a panel of 15 environmental experts were used through a specialized questionnaire. Then a set of scenarios including the most probable scenarios were identified using MORPHOL software. Also, due to a large number of scenarios, the framework of general scenarios was used to describe different axes and conditions. The results of the study of the five main drivers in the SMIC model led to the extraction of 10 initial scenarios. Then, morphological analysis with the MORPHOL model with three political, institutional-executive, and cultural domains produced 3125 possible and probable scenarios, each of which shows the probability of D5 / D6 / D1 / D33 / D29 propulsion, respectively.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Scenario building,Driver,Environment,Interaction matrix analysis,Morphological analysis
نویسندگان مقاله فاطمه جهانی شکیب | Fatemeh Jahanishakib
Department of Environmental Sciences, University of Birjand
استادیار دانشگاه بیرجند

ملیحه عرفانی | Malihe Erfani
Assistant Professor, Faculty of Natural Resources, University of Zabol
استادیار دانشگاه زابل

نشانی اینترنتی http://hsmsp.modares.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-50754-2&slc_lang=fa&sid=21
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات