دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
چکیده: (12053 مشاهده)
حوضه آبریز لیقوانچایدر دامنه شمالی توده کوهستانی سهند واقع شده است. تحول این حوضه، خصوصاً در کواترنر جدید، جدا از تحول مخروط آتشفشانی سهند نیست. به دلیل حاکمیت سیستم فرسایشی پریگلاسیر و رودخانهای، در دامنه شمالی این توده کوهستانی، وقوع حرکات دامنهای، جریانهای رودخانهای و سیلابی، ازعمدهترین پدیدههای مورفوژنیک ومخاطراتژئومورفولوژیک حوضه آبریز لیقوانچای میباشند که علاوه براینکه سکونتگاههای روستایی و شهری را مورد تهدید قرار میدهند، از تنگناهای ژئومورفولوژیکی موجود بر سر راه برنامههای عمرانی منطقه محسوب میشوند. پژوهش حاضر، به بررسی و پهنهبندی حرکات تودهای مواد در حوضه زهکشی لیقوان میپردازد و نتیجه آن از طریق ارائه نقشه پهنهبندی خطر حرکات تودهای مواد و ممیزی مناطق پرخطر ـ کم خطر سعی دارد، برنامه ریزان و مدیران اجرایی را به سوی برنامه ریزی و مدیریت صحیح کاربری زمین سوق دهد. به این ترتیب، توسعه بخشهای مسکونی، کشاورزی، صنعتی و غیره، در اراضی دور از مخاطرات ژئومورفولوژیکی تا حدودی امکان پذیر خواهد شد. نقشه پهنه بندی خطر حرکات توده ای مواد، با استفاده از نقشههای توپوگرافی رقومی شده به مقیاس 1:250000 و 1:50000و نقشههای زمین شناسی و ژئومورفولوژی و دادههای سنجش از دور( تصاویر ماهواره ای ETM ، 2002) و بهره گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS)) شامل نرم افزارهای ARC/GISوARC/VIEW و براساس هشت متغیر(شیب، فاصله از گسل، فاصله از آبراهه، فاصله از جاده، فاصله از روستا یا شهر، لیتولوژی، کاربری زمین و بارش) ارائه گردید. نتایج این مطالعه نشان میدهد که در حدود 11/36 درصد منطقه مطالعاتی از نظر استعداد وقوع حرکات تودهای مواد، در محدوده خطر متوسط تا بسیار شدید قرار دارند و 66/64 درصد زمین لغزش ها در همین محدوده اتفاق افتاده است.
دریافت: 1384/3/18 | پذیرش: 1385/7/1 | انتشار: 1385/7/16