1- استاد تمام دانشگاه تهران ، zayyari@ut.ac.ir
2- استاد و مدرس شهرسازی دانشگاه سمنان
چکیده: (3580 مشاهده)
یکی از راهکارهای مدیریت شهری برای پیشرفت در بازار رقابتی جهان، برنامهریزی بهمنظور دستیابی یک شهر به برندینگ شهری پایدار و رتبهدار کردن هدفدار و خلاقانۀ آن است تا ضمن معرفی چهرۀ شهر، مخاطبان یا همان گردشگران نیز جذب شوند. در جهان توسعهیافته، شهرها بهصورت شرکتهای رقیب عمل میکنند و همگی میکوشند تا سهم بیشتری از بازار سرمایه، استعدادهای برجسته و توجهات جهانی را به خود اختصاص دهند. برای رسیدن به این منظور، توجه به مباحث برندسازی شهری اهمیت ویژهای دارد. برندسازی شهری تلاش برای طراحی، شکلدهی و یا تغییر تصاویر ذهنی مخاطبان (گردشگران) است که با تمرکز بر جذابیتها و پتانسیلهای منحصربهفرد یک شهر، امکان ارزشآفرینی برای داراییهای مشهود و نامشهود شهرها را فراهم میکند. برندسازی شهری راهی مناسب برای توصیف و پیادهسازی بازاریابی شهری است. همانگونه که برخورد و رویارویی با شهر ازطریق ادراک تصاویر اتفاق میافتد، کاربرد بازاریابی شهری هم تا حد زیادی به زیرساخت، ارتباطات و مدیریت تصویر شهری وابسته است. بنابراین، هدف بازاریابی شهری که بهنوبۀ خود نقطۀ شروعی برای توسعۀ برندسازی شهری بهشمار میرود، تصویر شهری است. برندسازی شهری از یک سو، مبنایی را برای سیاستهای درحالتوسعه بهمنظور دنبال کردن توسعۀ اقتصادی فراهم میآورد و از سوی دیگر، برای ساکنان شهر بهعنوان وسیلهای بهمنظور تعیین هویت شهر خود بهکار میرود. در این پژوهش، با بررسی دقیق فاکتورهای دخیل در مدلهای مختلف گردشگری و تلفیق آنها برای استخراج فاکتورها و معیارهای اساسی، با تکنیک تفسیری ساختاری ISM برندهای شهر سمنان (دارالمرحمه) درجهت رتبهدار شدن و جذب مخاطب (گردشگران) بررسی و مدلی برای رتبهدار کردن هدفدار و خلاقانۀ (برندسازی) این شهر ارائه میشود. هدف از این تحقیق، شناسایی و اولویتبندی برند شهری دارالمرحمۀ سمنان و نقش آن در توسعۀ گردشگری شـهر سمنان، چگونگی تبدیل این نمادهای شـهری بـه یـک برند قوی بینالمللی در حوزۀ گردشگری شـهری سمنان و نیز جایگاه و ابعاد این نمادها در برندسازی شهری و جذب گردشگران از دیدگاه آنها است. ISM یک فرآیند یادگیری تعاملی است که یک مجموعه عوامل مدلسازی ساختاری تفسیری، گوناگون و مرتبط به هم را در یک مدل نظامیافتۀ جامع، ساختاردهی میکند. برای طراحی مدل، از نمونۀ 22نفری متشکل از نخبگان و خبرگان حوزههای مختلف شهرسازی، برنامهریزی شهری و مدیریت شهری، اقتصاد، گردشگری و بازاریابی و پر کردن پرسشنامه ازسوی گردشگران داخلی و خارجی واردشده به سمنان استفاده شد. ابتدا پرسشنامۀ اولیهای به تعداد 28 نفـر بهصورت آزمایشی دربین گردشگران توزیع و اعتبار و پایایی پرسشنامه تأیید شد. سپس پرسشنامۀ اصـلی کـه براسـاس حجم نمونـۀ دردسترس شامل 221 نفر بود، توزیع شد که پس از تحلیل آن، ابعاد رتبهدار کردن هدفدار و خلاقانۀ دارالمرحمۀ سمنان بررسی شده است. نتایج نشان داد که باتوجه به بررسی و تحلیل مدلهای مختلف و بررسی خروجی تحلیل تکنیک تفسیری ساختاری ISM برای رتبهدار کردن هدفمند و خلاقانۀ شهر دارالمرحمۀ سمنان، اولویت اول به امتیاز و ویژگیهای شاخص و منحصربهفرد شهر با شرایط محوری و زمینهای و با تصویر کالبدی- تاریخی و عنصر برند بناهای تاریخی و نشانۀ برند آستان مقدس امامزاده یحیی علیهالسلام، مسجد سلطانی و عمارت کلانتر با امتیاز 893/0 اختصاص یافت. زیرساختها و تسهیلات قانونی سفر و گردشگری با شرایط تعدیلکننده و با تصویر اجتماعی- اقتصادی و عنصر برند مراکــز اقامتی و مراکز تفریحی و نشانۀ برند هتل گوت کمال با امتیاز 886/0 بهعنوان اولویت دوم در رتبهدار کردن دارالمرحمۀ سمنان شناخته شد. زیرساختهای مالی، سرمایهگذاری، تبادلات و تجارتی شهر با شرایط راهبردی و استراتژیک و با تصویر اقتصادی و عنصر برند مراکـز بـزرگ خریـد و فـروش و نشانۀ برند برج ققنوس و بازار سنتی با امتیاز 0/823 اولویت سوم در رتبهدار کردن دارالمرحمۀ سمنان را به خود اختصاص داد. جایگاه بینالمللی شهر با شرایط رقابتی و کلان محیط جهانی و با تصویر اقتصادی و عنصر برند تأسیسات درمانی و پزشـکی شهر و نشانۀ برند مرکز آموزشی، پژوهشی و درمانی کوثر با امتیاز 798/0 اولویت چهارم شناخته شد. همچنین، برگزاری جشنوارههای آیینی و نمایشـگاههـا، موزهها، خیابانها، بلوارها، میادین، پـارکها و فضـای سبز (باغراهها) و عناصـر خـاطرۀ جمعی، نمادهـا و نشانههای شهری اولویتهای بعدی در رتبهدار کردن دارالمرحمه شناخته شدند که باید درجهت توسعۀ هدفدار گردشگری و توسعۀ همهجانبه و پایدار، به آنها توجه اساسی شود و در شهر اجرایی و عملیاتی شوند.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
برنامه ریزی گردشگری و اقتصاد فضا دریافت: 1399/2/27 | پذیرش: 1399/11/1 | انتشار: 1400/1/10