1- کارشناسی ارشد، گروه ترویج، ارتباطات و توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
2- استاد،گروه ترویج، ارتباطات و توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان ، e.karamidehkordi@gmail.com
چکیده: (8790 مشاهده)
بسیاری از کشورها جمعیت روبه افزایش دارند و با کمبود جدی آب مواجه هستند و تأمین و توزیع آب متناسب با تقاضای آنها نیست. احداث سدها از راهکارهای اساسی جهت مدیریت چالش کمبود آب در دهههای اخیر است، اما این راهبرد میتواند پیامدهای منفی اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی به همراه داشته باشد. هدف این مقاله بررسی دیدگاه خانوارهای محلی پیرامون پیامدهای احتمالی حاصل از احداث سد بهشتآباد بر راهبردهای معیشت کشاورزی و غیرکشاورزی آنهاست. این پژوهش پیمایشی در جوامع روستایی و شهری واقع در حوزه مبدا و محل احداث سد، یعنی حوزه آبخیز بهشتآباد در استان چهارمحال و بختیاری صورت گرفت. در این مطالعه با استفاده از روش نمونهگیری چند مرحلهای 200 خانوار از 3514 خانوار منطقه انتخاب شدند و دادهها با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه ساختاریافته گردآوری گردیدند. از دید جوامع محلی احداث سد بهشتآباد باعث تخریب داراییهای فیزیکی کشاورزی و غیرکشاورزی و افزایش آسیبپذیری معیشت آنها خواهد شد که این امر خود سبب افزایش مهاجرت، تغییر فرهنگ محلی، روی آوردن خانوارها به مشاغل کاذب و فروپاشی خانوارها بر اثر مهاجرت اجباری محلی خواهد شد. این دیدگاه به طور معنیداری تحت تأثیر داشتن شغل کشاورزی و خدماتی خانوار، میزان اراضی خانوار، تعداد دام سبک و سنگین، سن و میزان تحصیلات بود. این پژوهش نشان داد از دید جوامع محلی و شهری در صورت احداث سد داراییهای فیزیکی کشاورزی و غیرکشاورزی آسیب دیده و مشاغل مربوط به آنها از بین خواهد رفت، هرچند ممکن است برخی مشاغل وابسته به صنعت و خدمات نیز به وجود آید؛ بنابراین قبل از احداث سد، سیاستگذاران و برنامهریزان باید امکانسنجی و تأمل بیشتری صورت گیرد تا پیامدهای ناگواری پس از آن به وجود نیاید.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
فرایندهای سطح زمین دریافت: 1397/2/18 | پذیرش: 1397/12/21 | انتشار: 1398/3/25