1- استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه امام حسین (ع)، تهران، ایران
2- استادیار دانشگاه امام حسین (ع)، تهران، ایران
چکیده: (12564 مشاهده)
مطالعه و تبیین ساختار نظام قدرت منطقهای در مناطق مختلف جغرافیایی کره زمین، کمک مؤثری به آگاهی و شناخت کشورها و قدرتهای منطقهای ـ در بررسی سیاستهای فرامرزی آنها ـ میکند. ردهبندی این گونه کشورها براساس قدرت ملی، شناخت آنها را تسهیل میکند. با تعیین منزلت ژئوپلیتیک یک کشور میتوان موقعیت آن کشور را برپایه وزن ژئوپلیتکی آن نسبت به سایر کشورها در سطح منطقهای یا جهانی مشخص کرد. برای دستیابی به منزلت ژئوپلیتیک هر کشور، سنجش قدرت ملی آن کشور امری ضروری بوده و این مهم مستلزم ارزیابی و محاسبه مؤلفهها و عوامل مختلف مادی و غیرمادی قدرت میباشد. درواقع برایند ثقل نیروها و عوامل مثبت و منفی تولیدکننده قدرت ملی یا به عبارت بهتر جمع جبری عوامل تولید قدرت، وزن ژئوپلیتیک کشورها را تعیین میکند. قدرت ملی براساس مؤلفههای ساختاری وزن ژئوپلیتیک تولید شده و درنهایت منزلت ژئوپلیتیکی کشور را شکل میدهد.
با توجه به قرار گرفتن جمهوری اسلامی ایران (ج.ا.ا.) در جرگه کشورهای خاورمیانه، مطالعه و شناخت کشورهای این منطقه در ابعاد مختلف مؤلفههای قدرت و مقایسه آنها با همدیگر، جایگاه ایران را در این منطقه استراتژیک مشخص خواهد کرد. با تعیین قدرتهای برتر یا فروتر و مشخص شدن منزلت ایران در این ساختار نظام قدرت، کنشها و تعاملات منطقهای با شفافیت بیشتری انجام خواهد شد و این موضوع تصمیمسازان و سیاستمداران کشور را در راه تحقق اهداف ملی و صیانت از منافع ملی یاری خواهد رساند.
10/7/86 پذیرش: 7/5/87
دریافت: 1386/7/10 | پذیرش: 1387/5/7 | انتشار: 1389/2/12