1- استاد جغرافیا و برنامه ریزی شهری ، دانشکده جغرافیا و برنامه ریزی ، دانشگاه اصفهان
2- دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری ، پژوهشگاه مهندسی بحرانهای طبیعی شاخص پژوه
3- دانشیار شهرسازی، دانشکده معماری و هنر، دانشگاه گیلان
4- دانشجوی دکتری برنامه ریزی شهری و منطقه ای پژوهشگاه مهندسی بحرانهای طبیعی شاخص پژوه
چکیده: (9224 مشاهده)
توجه به رویکرد اجرایی آمایش سرزمین در کشور با رویکرد همه سونگر در چارچوب توسعه فضایی در سالهای اخیر سبب شده که در برنامههای توسعه چهارم به بعد، جهت هماهنگی در امور عمرانی و توسعهای بین استانی از دیدگاه آمایش سرزمین، ایجاد نهادهای هماهنگکننده و تعیین وظایف آنها در سطح فرااستانی مورد نظر قرار گیرد. با این مصوبه تکلیف و جایگاه مطالعات آمایشی استانهای کشور در کلان مناطق مشخص شده و اقدامات منطقهای پس از انجام مطالعات آمایش استانها و توجه به رویکرد اجرایی آنها محقق خواهد شد . براساس منطقهبندی آمایشی مصوب هیأت وزیران در سال 1389، جایگاه استان قم در منطقه البرز جنوبی و در کنار استانهای تهران، البرز، قزوین، زنجان، مرکزی و سمنان قرارگرفته است. استان قم با توجه به موقعیت جغرافیایی خود در مجاورت استان تهران بهعنوان یکی از پر تراکمترین استان کشور از یکسو و قرار گرفتن در شمال استان اصفهان، از سوی دیگر میتواند هدف مناسبی برای زمینهسازی هماهنگیهای بین استانی کلان منطقه البرز جنوبی یعنی مکانی برای جذب سرمایهگذاریهای متمایل به این مناطق بهویژه تهران باشد. برای نیل به این مقصود عوامل مؤثر در رویکرد اجرایی برنامهریزی فضایی استان قم به عنوان مطالعه موردی مورد بررسی قرار گرفت تا پرسشهایی که برای محقق مطرح شده پاسخ داده شود. در این مقاله با بهکارگیری تکنیک دلفی برای گردآوری دادهها، با روش توصیفی– تحلیلی و از طریق تحلیل ماتریس تأثیرات متقاطع باکمک نرمافزار میکمک، عوامل کلیدی و اثرگذار در رویکرد اجرای طرح آمایشی استان قم مشخص شد. مهمترین عوامل شناساییشده عبارتند از: مرکزیت مذهبی– سیاسی قم، همجواری با پایتخت و نیز وجود مناطق کویری که ظرفیت بالایی جهت تبدیلشدن به عوامل کلیدی را داراست، همچنین پارامترها و متغیرهای مؤثری چون نقش تعاملات بین استانی، وجودمنطقه ویژه اقتصادی سلفچگان و جایگاه استان درکریدور ارتباطی شرق به غرب کشور نیزبه کمک فنون یادشده شناسایی شدند که با توجه به میزان تأثیرگذاری آنها بر اجراییشدن برنامهریزی فضاییدر استان قم، راهکارهای مناسب برای رویکرد اجرایی برنامهریزی فضایی استان قم پیشنهاد شد.
موضوع مقاله:
مدلها، تکنیک ها و روش های برنامه ریزی دریافت: 1395/7/24 | پذیرش: 1395/12/21 | انتشار: 1396/1/1