تحلیل فضایی عوامل مؤثر بر عمل‏کرد آژانس‌های مسافرت هوایی در ایران

دفترهای آژانسهای مسافرت هوایی، یکی از زیرساخت‌های اساسی برای توسعه گردشگری محسوب می‌شوند و میزان عمل‏کرد آنها بیانگر وضعیت توسعه گردشگری و خدمات وابسته به آن در هر جامعه است. بر این اساس، در پژوهش حاضر به تحلیل فضایی عوامل مؤثر بر عمل‏کرد دفترهای مورد مطالعه در ایران می‌پردازیم. اهداف ما در پژوهش، علاوه بر تعیین عوامل مؤثر بر عمل‏کرد آژانس‌ها، ارزیابی درجه گسترش عمل‏کرد آنها در استان‌های کشور و اولویت‌بندی عاملها برای متعادل‌تر شدن منافع حاصل از عمل‏کرد آژانس‌هاست. روش پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی است و تحقیق با استفاده از الگوهای تحلیل عاملی، ضریب توزیع، تحلیل خوشه‌ای و فرایند تحلیل سلسله مراتبی و با به‌کارگیری نرم‌افزارهای SPSS و Arc view صورت گرفته است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که از 51 نماگر اولیه، 32 نماگر انتخابی- که به شش عامل معنادار کاهش یافته‌اند و در‏مجموع، 15/66 درصد واریانس جامعه را تبیین میکند، بر عمل‏کرد آژانس‌های هوایی کشور مؤثر هستند. به‏لحاظ توسعه عمل‏کردی آژانس‌ها، استان تهران در سطح بالا (عمل‏کرد مطلوب)، هشت استان در سطح دوم (عمل‏کرد نیمه‏مطلوب به بالا)، یازده استان در سطح سوم (عمل‏کرد نیمه‌مطلوب به پایین) و ده استان در پایین‌ترین سطح (عمل‏کرد نامطلوب) قرار دارند. برای بهبود عمل‏کرد آژانس‌ها، فرایند تحلیل سلسله مراتبی، نقش عامل کارکردی- نهادی را مؤثرتر از دیگر عامل‌ها پیش‌گویی میکند.