تحلیل مفاهیم فضا و دولت در نظریه دولت و شهرنشینی در ایران

هدف این پژوهش تحلیل توان‌های تبینی نظریه دولت و شهرنشینی در ایران در چارچوب مفاهیم فضا و دولت است. روش پژوهش تحلیلی- نظری و داده‌های مورد استفاده نیز شامل پژوهش‌هایی هستند که در فاصله زمانی 1373-1393 در این زمینه نگارش شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که نظریه دولت و شهرنشینی تمایل به پذیرش این پیش‌فرض دارد که سطوح مختلف فضایی به دلیل تسلط دولت، همگون هستند. این پیش‌فرض تحلیل شهرنشینی را در این نظریه از چند جهت متأثر می‌سازد: 1) ماهیت و نحوه نیروهای اثرگذار توسعه شهری در میان شهرهای هم‌اندازه و شهرهای ناهمسان یکسان در نظر گرفته می‌شود؛ 2) دولت ماهیت شهری دارد و شهرنشینی ماهیت دولتی دارد، و به ابعاد محلی، روستایی، منطقه‌ای و جهانی دولت توجه نمی‌شود؛ 3) در حالیکه توسعه شهرهای بزرگ به عنوان مراکز اصلی شهرنشینی وابستگی زیادی به توانایی رقابت آن‌ها در نظام جهانی دارد، مقیاس جهانی به طور عمده نادیده گرفته می‌شود؛ 4) به پسکرانه‌های متفاوت طبیعی شهرها توجه نمی‌شود؛ 5) نقش دولت هم در ایجاد و هم در توسعه شهرها یکسان در نظر گرفته می‌شود، در حالیکه ارتقاء منزلت اقتصادی و توسعه شهرها مستلزم مشارکت اساسی نیروهای بازار است؛