1- کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامهریزی روستایی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران.
2- استادیار جغرافیا و برنامهریزی روستایی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران ، magh30@um.ac.ir
چکیده: (353 مشاهده)
طرح هادی بهمنزله طرح جامع توسعه و مهمترین ابزار مدیریت توسعه روستایی ایران طی حدود چهار دهه اخیر با رویکرد محدودیت تحولات کالبدی در توسعه روستاها، بر تهیه و اجرای پروژههایی تاکید دارد که همگی درپی توسعه روستایی هستند. پژوهش حاضر به آسیبهای طرح هادی روستایی به تفکیک چهار مرحله مقدماتی، تهیه، تصویب و اجرا میپردازد. روش پژوهش از جنبه هدف، کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی تحلیلی است. در این مطالعه تعداد 30 پرسشنامه در مرحله مقدماتی به کمک مشاوران طرح هادی، تعداد 48 پرسشنامه در مرحله تهیه و تصویب به کمک مشاوران و خبرگان روستایی و تعداد 159 پرسشنامه در مرحله اجرا به کمک مردم و خبرگان روستایی تکمیل و در مجموع تعداد 285 پرسشنامه تکمیل گردید. به منظور شناسایی آسیبهای مرحله اجرای طرح هادی 6 روستا در شهرستان مشهد که از اجرای طرح هادی آنها حداقل 10 سال گذشته؛ بهطور تصادفی انتخاب شد. در آسیبشناسی مرحله مقدماتی طرح هادی، 18 آسیب شناسایی شده ذیل دو آسیب «رویکردهای نظری» با میانگین 3.83 و «روششناسی» با میانگین 3.8 قرار گرفت. همچنین تحلیل عاملی اکتشافی 27 آسیب شناسایی شده مرحله تهیه طرح را ذیل 9 آسیب با 71.2 درصد واریانس قرار داد. مهمترین آسیب این مرحله «عدم توجه به نیازهای واقعی روستاییان» با 19.63 درصد واریانس است. در مرحله تصویب طرح، 26 آسیب شناسایی شده به ذیل 9 عامل با 68.36 درصد واریانس قرار گرفت. مهمترین آسیب این مرحله «کمرنگ بودن نقش دهیار و شورای روستا در جلسه تصویب» با 15.9 درصد واریانس است. در مرحله اجرا 23 آسیب ذیل 8 عامل با 63.4 درصد واریانس قرار گرفت. مهمترین آسیبهای مرحله اجرای طرح هادی «اجرای غیراصولی و ناقص و نیمهتمام رها شدن طرح» با 17.5 درصد واریانس است. بدیهی است رفع چالشهای شناسایی شده به مدیران سطوح بالاتر این امکان را میدهد که با شناسایی نقاط ضعف و رفع آنها، به تدوین و برنامهریزی طرحی موثر و سودمند دست یابد.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
برنامه ریزی روستایی و عشایری دریافت: 1403/2/31 | پذیرش: 1403/7/15 | انتشار: 1403/4/10