مقصودی مهران، زمان زاده سید محمد، فاضلی نشلی حسن، چزغه سمیرا. نقش ساختارهای طبیعی در الگوی استقرار محوطههای پیش از تاریخ دشت تهران با استفاده از GIS. آمایش فضا و ژئوماتیک. 1391; 16 (4) :109-134
URL: http://hsmsp.modares.ac.ir/article-21-6000-fa.html
1- دانشیار جغرافیای طبیعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
2- استادیار جغرافیای طبیعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
3- دانشیار باستانشناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
4- دانشجوی کارشناسی ارشد ژئومورفولوژی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده: (5117 مشاهده)
دشت تهران بیش از123 محوطه باستانی پیش از تاریخ دارد که مطالعه زمین باستان شناسی این محوطه ها موضوع پژوهش حاضر است. این پژوهش بر آن است تا با روش تحلیل خوشه ای و محاسبه ضریب تغییرات و همچنین با استفاده از نرم افزارهای GIS، SPSSو Excel نحوه توزیع محوطه های باستانی نسبت به متغیرهای طبیعی شامل نوع آب و هوا، شیب، زمین شناسی، فاصله از رودخانه، ژئومورفولوژی، کاربری اراضی و ارتفاع را بررسی کند. پس از تجزیه و تحلیل مشخص شد که نحوه پراکندگی محوطه ها به گونه ای است که در قسمت های پایین محدوده، یعنی نواحی دشتی و کوهپایه ای (خوشه یک و دو)، کمترین ضریب تغییرات متعلق به عامل فاصله از رودخانه است و محوطه ها در فواصل مختلفی از رودخانه مکان گزینی شده اند تا جایی که در فواصل کمتر از 500 متر تا بیش از 4500 متر شاهد وجود استقرارگاه هستیم. همچنین، ضریب تغییرات بالای عامل ژئومورفولوژی (مخروط افکنه) نسبت به دیگر عوامل نشان می دهد الگوی استقرار بیشتر تحت تأثیر مخروط افکنه هاست؛ زیرا هر جا مخروط افکنه ها گسترده شده اند، استقرارگاه ها با تمرکز بر آن ها به صورت شعاعی شکل گرفته اند و هر چه به طرف قسمت های بالاتر و کوهستانی حوضه می رویم، محوطه ها در فواصل نزدیک به رودخانه و به صورت خطی شکل گرفته اند (مثل خوشه پنج) و شیب مناسب عامل ایجاد استقرارگاه در این گونه نواحی است.
دریافت: 1391/3/8 | پذیرش: 1391/9/25 | انتشار: 1391/12/12