1- پژوهشگر فرادکتری دانشگاه تربیت مدرس ، akkateb@gmail.com
2- استاد جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس
چکیده: (3749 مشاهده)
از مسائل مهم در مدیریت سیاسی فضای ملی هر کشوری، توزیع جغرافیایی جمعیت بر حسب نظام سکونتگاهی آن کشور (شهر و روستا) و میزان تمرکز و پخش جمعیت در آنهاست. شهرنشینی پدیدهای پرشتاب طی نیم قرن اخیر بوده و امروز بیش از 55% از جمعیت جهان شهرنشین هستند. در این مقاله، ضمن مطالعۀ روند تاریخی افزایش جمعیت شهرنشنین کشورهای جهان در چهار مقطع زمانی از سال 1960 تا 2020 م، بهدلایل و زمینههای این موضوع، از دیدگاه مدیریت سیاسی فضا میپردازیم. نویسندگان معتقدند شهرنشینی در کشورهای درحالتوسعه، بیش از آنکه ناشی از تحولات اجتماعی ـ اقتصادی باشد، حاصل تحولات سیاسی و بهویژه خواست حکومت، بهمنظور دستیابی به اهداف حاکمیتی است. این تحقیق با تأکید بر ایران، دلایلی چون جهانیشدن، رشد اقتصادی، آموزش، تمرکز امکانات، بیتوجهی به روستا و سیاستگذاریهای دولتی را از عوامل مهم تأثیرگذار در فرایند شهری شدن دانسته و در پایان با ارائۀ «نظریۀ دولت، شهرنشینی متمرکز و بقا»، نقش دولت را به واسطۀ عللی چون سهولت در خدمات رسانی، بزرگتر کردن اندازۀ دولت، ایجاد وابستگی مرکز ـ پیرامونی، بقا و امنیت ملی و بیتدبیری و بیبرنامگی در مدیریت سیاسی فضای ملی، پررنگتر میداند.
واژههای کلیدی: شهرنشینی، مدیریت سیاسی فضا، ایدئولوژی اقتصادی، جهان و ایران.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
آمایش و سازمان دهی سیاسی فضا دریافت: 1399/5/12 | پذیرش: 1399/8/17 | انتشار: 1399/10/10