جهانی دولت آباد رحمان، جهانی دولت آباد اسماعیل. تبیین نارسایی های کارکردی- فضایی مناطق آزاد با تأکید بر حوزه تجارت و بازرگانی (مورد مطالعه: منطقه آزاد تجاری- صنعتی ارس). آمایش فضا و ژئوماتیک. 1398; 23 (3) :99-124
URL: http://hsmsp.modares.ac.ir/article-21-30277-fa.html
1- دانشگاه خوارزمی تهران
2- عضو هیئت علمی دانشگاه محقق اردبیلی ، sml.jahani@gmail.com
چکیده: (8329 مشاهده)
مطالعات و پژوهش های انجام یافته، کم و بیش بر نارساییهای کارکردی مناطق آزاد در کشور ایران اذعان داشتهاند. از نگاه این مطالعه، ریشه نارسایی های کارکردی در منطقه آزاد مستتر در الگوهای فضایی فعالیتهای اقتصادی آن است. این مقاله در نظر دارد نارساییهای کارکردی- فضایی و منطق شکل گیری آن در حوزه تجارت و بازرگانی منطقه آزاد ارس را با رویکردی انتقادی و با تأکید بر ابعاد و زوایای پنهان آن، مورد کشف و احصاء قرار دهد. گردآوری داده ها بر اساس روش کیفی و با استفاده از تکنیک مصاحبه های انجام یافته است. از روش تحلیل محتوای جهت دار یا هدایت شده برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و از روش گلوله برفی نیز جهت انتخاب نمونه ها استفاده گردید. تعیین میزان حجم نمونه نیز بر اساس روش اشباع نظری صورت گرفت.
نتایج مقاله نشان می دهد که کارکرد و فضاهای حوزه تجارت و بازرگانی در منطقه آزاد ارس با نارسایی هایی عمدهای همچون ضعف مدیریتی، اقتصاد ناسالم، عدم برونگرایی و اقتصاد ناپایدار عجین شده است. شکلگیری فضای ناسالم اقتصادی همچون قاچاق کالا، خرید و فروش پروانه و ... در این حوزه تؤام با تغییرات پیدرپی مدیریتی و تشدید سیستم بوروکراتیک، همه نشان از استفاده ابزاری از فضاهای این حوزه و ناپایداری اقتصاد منطقه بواسطه عملکردهای فضایی آن دارد. از این منظر و با روند موجود، به جای اینکه منطقه آزاد روزنهای برای خروج کشور از اقتصاد وابسته و ضعیف باشد، برعکس محلی برای یادگیری و تمرینِ خصیصه های چنین اقتصادی است.
نوع مقاله:
پژوهشی کیفی |
موضوع مقاله:
مدلها، تکنیک ها و روش های برنامه ریزی دریافت: 1397/11/18 | پذیرش: 1398/6/3 | انتشار: 1398/7/10