میزان مرگ‌‌ومیرهای سرطان‌‌های سینه و کولورکتال در دهه‌‌های اخیر به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای افزایش‌یافته است. اضافه‌وزن، چاقی و عدم تحرک فیزیکی از عوامل خطر کلیدی این سرطان‌‌ها هستند. با توجه به ارتباط معکوس این عوامل با پیاده‌‌روی و نامشخص بودن نقش بالقوه محیط‌‌های شهری در کاهش این روند، پژوهش حاضر درصدد است تا ارتباط بین مشخصه‌‌های قابلیت پیاده‌‌روی فرم شهری (اختلاط کاربری، پیوستگی معابر، تراکم مسکونی، نسبت سطح واحدهای خرده‌‌فروشی) و نرخ مالکیت خودرو را با مرگ‌‌ومیرهای سرطان‌‌های کولورکتال و پستان در مناطق شهر تهران در بازه زمانی (1386-92) تبیین نماید. چراکه شواهد زیادی وجود دارد که شرایط محیط ساخته‌شده (مصنوع) و محیط اجتماعی نواحی شهری که ساکنان آن‌ها با آن مواجه هستند به همان اندازۀ ویژگی‌‌های فردیِ خود ساکنان بر سلامت آن‌ها مؤثر است. روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی با رویکرد آمار فضایی بوده است. در این راستا از داده‌‌های مرگ‌‌ومیر ناشی از سرطان‌‌های کولورکتال (کولون و رکتوم) و سینه (پستان) برگرفته از سازمان بهشت‌زهرا تهران، داده‌‌های سرشماری مرکز آمار ایران و داده‌‌های کاربری زمین و شبکه ارتباطی شهرداری تهران بهره گرفته‌شده است. نتایج کلی تحقیق ارتباط فضایی معکوس و معنی‌‌دار بین قابلیت پیاده‌‌مداری مناطق شهری، نرخ مالکیت خودرو و مرگ‌ومیرهای ناشی از سرطان‌‌های کولورکتال و سینه را مورد تأیید قرار داد. یافته‌‌ها نشان داد که تمرکز مرگ‌‌ومیرها در مناطق نیمه شمالی شهر، یعنی بخش‌‌هایی از شهر که عمدتاً الگوی استفاده از خودروی شخصی برای جابجایی غالب است و همچنین از نظر شاخص‌‌های قابلیت پیاده‌‌روی از شرایط پایینی برخوردار هستند، بیشتر از مناطق نیمه‌جنوبی شهر بوده‌اند که از نظر شاخص‌‌های مذکور وضعیت بهتری دارند. بااین‌حال برای تأیید این یافته‌‌ها لازم است تحقیقات بیشتری در مقیاس‌‌های مختلف (بلوک، محله و ناحیۀ شهری) صورت گیرد.

واژه‌های کلیدی: تهران، قابلیت پیاده‌‌مداری، مرگ‌‌ومیر سرطان‌‌های کولورکتال و پستان، تحلیل لکه‌‌های داغ (HotSpots)، رگرسیون وزنی جغرافیایی (GWR)

متن کامل [PDF 3511 kb]   (2920 دریافت)