در این مطالعه، اثر شاخص های هواشناسی کشاورزی و پارامترهای اقلیمی را بر عمل کرد محصول گندم دیم در استان کردستان شناسایی کرده ایم. به این منظور، همبستگی داده های مربوط به عمل کرد محصول گندم دیم و شش شاخص هواشناسی کشاورزی (مجموع اختلاف دمای حداکثر و حداقل روزانه[1]، مجموع درجه روزهای رشد[2]، مجموع واحدهای حرارتی- آفتابی[3]، مجموع واحدهای حرارتی- نوری[4]، مجموع کمبود فشار بخار آب[5]، میانگین تبخیر و تعرق[6]) و نیز یازده عنصر اقلیمی (میانگین حداکثر و حداقل دمای روزانه، میانگین دمای روزانه، مجموع بارش و تعداد روزهای بارانی، مجموع میزان ساعت های آفتابی واقعی، میانگین روزانه رطوبت نسبی، کمترین و بیشترین دمای ثبت شدۀ روزانه، میانگین سرعت و حداکثر سرعت ثبت شده باد رادر شش مرحلۀ فنولوژیکی رشد گیاه، از کاشت تا برداشت، استخراج کرده ایم. نتایج این تحقیق نشان می دهد که در نخستین مرحله فنولوژیکی، یعنی مرحله کاشت تا سه برگی شدن (شانزدهم مهر تا شانزدهم آبان)، عامل دما؛ در دومین مرحله فنولوژیکی، یعنی مرحله رشد اولیه قبل از مرحله خواب (هفده آبان تا 21آذر)، عامل بارش؛ در سومین مرحله فنولوژیکی، یعنی مرحله خواب (22 آذر تا  25اسفند)، نوسان‏های دمایی؛ در پنجمین مرحله فنولوژیکی، یعنی مرحله زایشی (22 اردیبهشت تا بیست خرداد)، عامل رطوبت نسبی و حداقل مطلق دما؛ در ششمین مرحله فنولوژیکی یا مرحله رسیدگی (21 خرداد تا بیست تیر)، عامل رطوبت نسبی؛ در عمل کرد گندم دیم در استان کردستان تأثیر‏گذار بوده اند. در چهارمین مرحله فنولوژیکی، یعنی مرحله دوم رشد پس از خواب (26 اسفند تا 21 اردیبهشت)، هیچ کدام از عوامل یاد‏شده با میزان عمل کرد گندم دیم ارتباط معناداری نداشته اند. این مسئله نشان می دهد که گیاه، عناصر اقلیمی مورد نیاز برای رشد را از دوره های فنولوژیکی قبل کسب می کند و در این مرحله، به رشد خود ادامه می دهد.  
E-mail: farajzam@modares.ac.ir                                                        * نویسنده مسؤول مقاله: [1]. Temperature Difference (TD) [2]. Growing Degree Days (GDD) [3]. Heliothermal Units (HTU) [4]. Photothermal Units (PTU) [5]. Vapor Pressure Deficit (VPD) [6]. Evapotranspiration (PET)

واژه‌های کلیدی: تحلیل همبستگی، واژه‌های کلیدی: شاخص‌های اقلیم‌شناسی کشاورزی، عمل‌کرد گندم دیم

متن کامل [PDF 242 kb]   (5680 دریافت)