انحلال سنگ های آهکی در منطقه تخت سلیمان، دولین های متعددی را با اندازه های مختلف به وجود آورده است. اندازه گیری متغیرهایی مانند مساحت، پیرامون، عمق، قطر بزرگ، قطر کوچک، شاخص دایره واری، نسبت کشیدگی و ارتفاع از سطح دریا برای 36 دولین مورد بررسی، این امکان را فراهم کرد تا دولین ها را به‏روش تحلیل خوشه ای، دسته‏بندی و تجزیه و تحلیل کنیم. اندازه گیری و ثبت ویژگی های مورفومتریک دولین ها از طریق نقشه برداری دقیق محدوده مورد مطالعه، پردازش و تحلیل آنها با نرم افزارهای آماری و گرافیکی، و همچنین بررسی های میدانی صورت گرفته است. در تحلیل خوشه ای که به‏روش فاصله از نزدیک ترین همسایه انجام شده است، کوشیده ایم تا دولین های محدوده مورد مطالعه را در گروه هایی با ویژگی های نسبتاّ همسان دسته بندی کنیم. دولین های این محدوده در پنج گروه بدین شرح دسته بندی شده اند؛ 32 دولین در گروه اول جای گرفته و هر‏کدام از دولین های شماره 3، 5، 16 و 21 به تنهایی در یک گروه جداگانه قرار گرفته اند. دولین های گروه اول ویژگی های مورفومتریک نزدیک به هم دارند؛ اما دولین های گروه های دیگر، به ویژه گروه چهارم و گروه پنجم، با آنها تفاوت زیادی دارند. نقش عوامل زمین ساختی و فرسایشی در پیداش و تغییر شکل دولین های گروه اول و با چهار گروه دیگر تا‏حدودی متفاوت است. گسل ها در شکل گیری و تحول دولین ها، به ویژه دولین گسلی و دولین هلالی‏شکل نقش مهمی دارند. تمرکز انحلال و شدت فرسایش در تحول دولین دریژچال و عامل ارتفاع از سطح دریا در گسترش دولین سنگ صخره ای دارای نقش بیشتری است.

واژه‌های کلیدی: واژه های کلیدی : دولین، تحلیل خوشه ای، مورفومتری، عوامل زمین ساختی – فرسایشی، تخت‏سلیمان-

متن کامل [PDF 2028 kb]   (3667 دریافت)