1- استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
2- دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
3- دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
چکیده: (6053 مشاهده)
این مطالعه با هدف تعیین موقعیت و چگونگی استقرار رودباد روی منطقه غرب کشور و سرعت آن به هنگام تسلط سامانههای سینوپتیک بارشزا در سطح زمین انجام گرفته است. به این منظور، دادههای بارشی 7 ایستگاه در دو استان ایلام و کرمانشاه در دوره 10 ساله 1990 تا 1999 میلادی، تعداد 60 سامانه انتخاب شده و نقشههای سطوح فوقانی 54 سامانه آنها که در دسترس بود، مورد بررسی قرار گرفت. تحلیلهای مورد نیاز با بررسی نقشههای دو روز قبل از بارش، روز آغاز بارش و روزهای حداکثر بارش صورت گرفت. نتایج این بررسی نشان داد که در دو روز قبل از بارش، مسیرهای رودباد دارای انحنای آنتیسیکلونی بوده که در روزهای آغاز و حداکثر بارش، انحنای سیکلونی کسب میکنند. میزان گرادیان مداری جریانات رودباد نیز به میزان زیادی در روزهای حداکثر بارش، بیشتر از سایر روزهای بارندگی است و در روزهای قبل از بارش به کمترین میزان خود میرسد. هستههای رودباد نیز در دو روز قبل از بارش پراکنده بوده، در روزهای آغاز و حداکثر بارش در دو منطقه متمرکز شدهاند. اولین منطقه در عرضهای 25 تا 30 درجه شمالی و طول 5/32 تا 5/42 درجه شرقی (شمال شرقی دریای سرخ) قرار داشته، منطقه دیگر در عرضهای 35 تا 39 درجه شمالی و طول 45 تا 50 درجه شرقی (جنوب غرب دریای خزر) است. بین سرعت هستههای رودباد و میزان بارش سامانهها، رابطه خطی خاصی وجود ندارد که این امر به علت تأثیر عوامل متعدد در میزان بارش سامانهها است. حداکثر اعمال اثر رودباد در منطقه مورد مطالعه در شرایطی است که رودباد در سطوح بالای تروپسفر (200 هکتوپاسکال)، در جنوب رودباد سطوح پایینتر (300 هکتوپاسکال) قرار بگیرد، به گونهای که رودباد در سطوح پایین تروپسفر به منطقه مورد مطالعه نزدیک باشد.
دریافت: 1280/9/23 | پذیرش: 1280/9/23 | انتشار: 1388/5/5