1- دانشیار جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس
2- دکترای جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس
3- دانشیار گروه جغرافیای دانشگاه مشهد
چکیده: (8075 مشاهده)
نظام تقسیمات کشوری بستر شکل یابی نظام مدیریت سرزمینی و تشکیلات اداری، تقسیم سرزمین به واحدهای کوچک تر اداری و اختیارات نسبی نظامهای اداری است. همچنین نظام تقسیمات کشوری تشکیل دهنده واحدهای حکومت محلی در محدّوده های سیاسی واحدّهای برنامه ریزی هستند و توسعه ملی بر مبنای واحدّهای فضایی تقسیمات کشوری استوار است. از اینرو بین نظام تقسیمات کشوری و توسعه ملی رابطه تنگاتنگی وجود دارد.
تا کنون تقسیمات کشوری ایران بر پایه شاخص تراکم جمعیت و به کارگیری روش استقرایی بوده است. تداوم این فرایند به تقسیم پیدرپی واحدّهای سیاسی به اجزای کوچک تر، افزایش کارکنان دولت و توسعه آن و در نتیجه افزایش بودجه عمومی دولت به کل بودجه منجر شده است.
هدف این پژوهش، تحلیل نقش نظام تقسیمات کشوری در عدم توسعه ملی به ویژه در دهههای اخیر است که موجب قطعهقطعه شدن سرزمین به واحدّهای کوچک تر غیرکارآمد و ناپایدار شده است. در نتیجه نظام تقسیمات کشوری کنونی ایران مانعی در برابر توسعه ملی است. بر اساس این سابقه تقسیمات کشوری ایران و مبانی و معیارهایی که این نظام تقسیماتی بر آن بنا شده و نیز پیامدهایی آن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در نهایت با پیشنهاد دو روش برای اصلاح نظام تقسیمات کشوری ایران: 1. درجهبندی سطوح تقسیمات کشوری در سطح بخش و شهرستان، 2. بهکارگیری روش قیاسی برای تقسیم کشور به چند کلانمنطقه، سعی کرده راه حل برون رفت از این فرایند را دارد.
این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و مطالعه کتابخانهای- اسنادی ضمن توجه به مسائل پیشروی نظام تقسیمات کشوری موجود در ایران، نقش تقسیمات کشوری را در توسعه ملی ایران واکاری کرده است.
دریافت: 1387/8/11 | پذیرش: 1388/7/12 | انتشار: 1390/7/20